کتاب حقوق تجارت بین الملل

هنگامی که دانشجوی فوق لیسانس بودم، همواره به دوره دکتری فکر می‌کردم که چگونه می شود در دکتری قبول شد و چه باید کرد. از همان ابتدا علاقه خاصی به حقوق تجارت بین الملل داشتم و آرزو می کردم ای کاش می توانستم در این رشته ادامه تحصیل بدهم، لیکن چنین رشته ای در ایران نبود. ادامه تحصیل در خارج هم حقیقا برایم خیلی دور دست و دست نیافتنی می نمود. یکی از روزهایی که با یکی از دوستان که هم اکنون از اساتید دانشگاه است- سوار اتوبوس از تهران به سمت قم حرکت می کردیم، بحث دکتری پیش آمد. معلوم شد که من خیلی عقب هستم و اطلاع زیادی در مورد تحصیل در خارج ندارم. دوستم خیلی نگران و مضطرب بود و من با آرامی به او گفتم که بلاخره یه جایی دکتری می گیریم، زیاد نگران نباش و به شوخی گفتم اگر ما دکتری نگیرم پس کی می تواند بگیرد!

بلاخره تقدیر چنین حکم کرد که برای ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه ام یعنی تجارت بین الملل رهسپار استرالیا شوم. در اوایل ورود، استادم از «گات» [۱]  صحبت کرد و گفت که می توانی موضوع رساله خود را در رابطه با آن اخذ کنی. گات؟ اولین بار بود که این کلمه را می شنیدم ولی طوری جلوه دادم که انگار با آن آشنایی کامل دارم. به یکی از همکلاسی های استرالیایی دوره دکتری که در ضمن نقش معلم زبان تخصصی را نیز برایم داشت، به نام برت ویلیام مراجعه کردم و قدری از گات سؤال کردم. متوجه شدم که گات یک سازمان تجاری بین المللی بسیار مهمی است. بدون اینکه به روی خودم بیارم از او خواستم که یک کتاب خوب در مورد حقوق تجارت بین‌الملل به من معرفی کند که او کتاب تجارت صادرات اشمیتوف (یا همان حقوق تجارت بین الملل اشمیتوف)[۲] را به من معرفی کرد. کتاب را از کتابخانه امانت گرفتم و مشغول مطالعه شدم. از بس کتاب به انگلیسی روانی نوشته شده بود و مطالب آن برایم جذاب بود که حدود ده روز تمامش کردم. این اولین بار بود که به معنای واقعی طعم زیبایی مباحث حقوق تجارت بین‌الملل را می چشیدم.

از آن موقع همیشه آرزویم این بود که کتابی به همان روانی به زبان فارسی برای دانشجویان بنویسم تا آن ها نیز از زیبایی های این رشته بهرمند شوند. از آنجا که فکر نوشتن کتاب تجارت حقوق بین‌الملل مدام مد نظرم بود در طول سالهای تحصیل منابع زیادی را گردآوری و با زحمت فراوان به ایران منتقل کردم. اما دل غافل که این رشته مدام در حال تغییر بود و تجربه عملی نیز در آن نقش زیادی داشت. سالها در این رشته مطالعه و تحقیق کردم، تدریس نمودم و در عمل آن را تجربه کردم تا توانستم چکیده آنها را به صورت کتابی در اختیار عموم قراردهم.

حدود یکسال پیش بود که خبر چاپ کتاب توسط خبرگزاری های متعددی مخابره شد. دانشجویانم کمک زیادی در معرفی کتاب به خصوص در محیط اینترنتی داشتند در طول یکسال گذشته بسیاری از اساتید دانشگاه کتاب مزبور را به دانشجویان خود معرفی نمودند در حالی که حتی نتوانستم نسخه ای از آن را در اختیار آنها قرار دهم و مطلع شدم که برخی از آن اساتید محترم برای تهیه کتاب به زحمت افتاده‌ اند. تعداد کثیری از دانشجویان و علاقه مندان به این رشته خرسندی خود را در مورد چاپ این کتاب به طرق گوناگون بیان کردند که از جمله آنها یادداشت هایی است که در این سایت گذاشته اند. این حمایت ها باعث شده که در طول حدود یکسال کتاب حقوق تجارت بین الملل به  چاپ سوم رسید.

هدف از نوشتن کتاب حقوق تجارت بین الملل در دسترس قراردادن کتابی بود که بتواند تا حدی نیاز به رو تزاید دانشجویان و سایر علاقمندان ایرانی را به مباحث حقوق تجارت بین الملل پاسخگو باشد. استقبال خوب از این کتاب نشان داد که حقوقدانان جوان و سایر جوانان این کشور در رشته های مدیریت، حسابداری، اقتصاد و سایر رشته های مرتبط به شدت به مباحث تجارت بین الملل و نظم حقوقی حاکم بر آن علاقمند هستند.

چاپ این کتاب باعث شد که بتوانم با اساتید، وکلا، قضات، دانشجویان و سایر علاقه مندان به رشته حقوق تجارت بین الملل مرتبط شوم و بیش از پیش به نیاز جوانان این کشور به مباحث نو و جدید آگاهی پیدا کنم. این ارتباط معنوی باعث دلگرمی شده که بتوانم باز کتابهای جدیدی در موضوعات حقوقی مورد نیاز نسل جوان بنویسم. در کنار انتشار افکارم، یکی از آرزوهایم آموزش عملی جوانانی است که در این رشته علاقه مند و مستعد هستند. نمی دانم شاید کسانی بتوانند کمک کنند که چگونه می توان به این هدف نایل شد.

حقوق تجارت بین الملل چه ویژگی دارد که مورد علاقه است. طبیعتا کار با وکلا و حقوقدانان بین المللی از دیگر کشورها خود فی نفسه جذاب است. آنها از کشورهای دیگر آمده و بنابراین دارای تجربه، منش، روش و رفتارهای متفاوتی بوده که گفتگو و مذاکراه با آنها بسیار سودمند و جالب است. تجارت بین الملل همچنین به افراد فرصت می دهد که از کشورهای دیگر دیدن کنند، از شرکت های دیگر بازدید نمایند و با مدیران و تیم های مذاکره کننده خارجی آشنا شوند.

در حقوق تجارت بین الملل فاصله بین نظر و عمل کاهش پیدا می کند و افراد احساس می کنند که مطالبی که یاد می گیرند در عمل کاربرد دارند و صرفا یک سری مسایل نظری و تئوری نیست که معلوم نیست در عمل چه استفاده ای دارند. مباحث حقوق تجارت بین الملل ساده هستند؛ از نظریه پردازی های خسته کننده و ناشی از قوه خیال در آن خبری نیست و افراد راحت می توانند با آن رابطه برقرار کنند.

و بلاخره حقوق تجارت بین الملل باعث خواهد شد که افراد بتواند شغل مناسب تری با درآمد مناسب تری پیدا کنند. هر چه روابط اقتصادی یک کشور با کشورهای دیگر گسترش پیدا کند، به خصوص در زمینه انجام سرمایه گذاری های مشترک و همکاری های اقتصادی و فنی مشترک، نیاز به حقوقدانان آشنا به تجارت بین الملل افزایش پیدا می کند. گسترش این رشته در ایران مرهون گسترش روابط اقتصادی با خارج از کشور خواهد بود. با توسعه روابط تجاری بین المللی، اهمیت این رشته و فارغ التحصیلان آن بیشتر مشخص خواهد شد.

موفقت در این رشته به خصوص در ایران مستلزم تسلط بر زبان انگلیسی است. در کلیه ادارات و سازمان ها مکاتبات و مذاکرات و قراردادهای بین المللی به زبان انگلیسی است و بدون تسلط بر آن امکان موفقیت در آن بعید است. مکالمه و زبان نوشتاری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تحصیل در یکی از دانشگاه های معتبر دنیا به خصوص کشورهای انگلیسی زبان خیلی می تواند در گسترش زبان و آشنایی با اصول و ضوابط قراردادهای بین المللی مؤثر باشد.[۳]

این رشته تنها در دانشگاه قابل یادگیری نیست و نیاز به تجربه به خصوص در مورد تنظیم و مذاکرات قراردادها دارد. ورود به عرضه تجارت بین الملل طبیعتا نیاز به تجربه و تخصص کافی دارد که همه جا در دسترس نیست و البته ارزان نیز نیست. ثانیا، جلب نظر شرکتها و موسسات برای ارجاع کارهای بین المللی خود به افراد تازه فارغ التحصیل شده نیز به اعتماد سازی و گذشت زمان نیاز دارد. باید از فرصتها استفاده کرد و اولا به زبان انگلیسی و به خصوص زبان نوشتاری تسلط پیدا کرد، ثانیا تجارت عملی در این راه کسب کرد. به قول حافظ شیراز:

عاقبت، دست بدان سرو بلندش برسد               هر که را در طلبت همت او قاصر نیست

********

ذره را تا نبود همت عالی حافظ                  طالب چشمه خورشید درخشان نشود

 


[۱] – منظور موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت  است General Agreement on Tariffs and Trade (GATT

[۲]Schmitthoff’s Export Trade: The Law and Practice of International Trade, Sweet & Maxwell.

[۳]مباحث حقوق تجارت بین الملل در دانشگاه های متفاوت تحت عنوانهای گوناگونی ارائه می کنند که ممکن است قدری برنامه های آنها با هم متفاوت باشد ولی در اساس خیلی مشابه هستند. این عناوین عبارتند از: international trade law; international commercial law; international business law; international economic law; law of global trade; international transactions.

 

  1. Nazi
    پاسخ

    سلام و عرض ادب خدمت استاد گرامی
    سال نو مبارک
    استاد من ارشد حقوق بین الملل هستم و میخواستم برای وکالت تلاش کنم ازمون هم قبول شدم ولی دیگه واقعا ازحقوق زده شدم و قصد ورود به تجارت بین الملل و صادرات و واردات کشتیرانی و مباحث اینچنینی رو دارم
    شما چه کتاب هایی رو در این زمینه پیشنهاد میفرمایید؟ از اونجاییکه درحال اقدام برای مهاجرت هستم قصد دارم کتاب هایی رو مطالعه کنم که صفرتاصد این حوزه رو یادبگیرم حداقل مباحث پایه رو بدونم تا بقیش رو توی کار یادبگیرم
    سپاس از لطف و بزرگواری شما

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام کتابهای اینجانب به خصوص حقوق تجارت بین الملل برای شما مفید است.

  2. مرتضی
    پاسخ

    با درود
    عرض ادب و احترام
    بنده کارشناسی مدیریت بازرگانی خوندم و الان ۳۵ سالم هست و ۱۲ سال سابقه کار دارم٫الان هم در یک شرکت خصوصی بزرگ که
    قراردادهای بین المالی داره مشغول به کار هستم.
    به رشته حقوق تجارت بین المال علاقه دارم٫تحصیل در مقطع ارشد توصیه می کنید؟

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام خوب است

  3. مرتضی
    پاسخ

    سلام و وقت بخیر استاد گرامی
    بنده دانشجوی کارشناسی حقوق هستم و بسیار علاقه مند به تحصیل در ارشد حقوق تجارت بین الملل؛ از آنجا که فرمودید ورود به عرصه تجارت بین الملل نیاز به تجربه و تخصص دارد، لطفا در خصوص اینکه از الان چطور می توانیم با این فضا آشنا شویم و آشنایی عملی پیدا کنیم، راهنمایی بفرمایید. ممنونم

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام باید در جایی قرار گیرید که بتوانید کاراموزی کنید و کار یاد بگیری در شرکتها و موسسات دولتی یا خصوصی که کار بین المللی دارند

  4. بهار
    پاسخ

    سلام
    در مورد منابع حقوق تجارت بینالملل برایم معلومات داده میتوانید

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام اگر منظور منابع خود حقوق تجارت بین الملل است که در کتاب تجارت بین الملل یک فصل مطرح شده است. اگر منظور منابع درسی برای آزمون ارشد تجارت بین الملل است، منابع خاصی معرفی نشده است و همان منابع لیسانس است. اگر منظور منابع درسی برای آزمون دکتری تجارت بین الملل است که در سایت به تفصیل این منابع گفته شده است. پس به جای تکرار چند باره سوال بهتر است سوال را درست بپرسید.

  5. کامران رادمنش
    پاسخ

    سلام استاد
    خسته نباشین
    استاد ممنون میشم در خصوص نقش زبان چینی در قراردادهای تجاری بین المللی حداقل در حوزه خاورمیانه بهمون بگین آیا یادگیری این زبان بصرف اینکه این زبان در قراردادهای تجاری بین المللی نقش مهمی در حال و آینده داشته ایده جالبی میدونین؟ یا بنظرتون در روابط تجاری بین الملل اکثرا زبان های اروپایی انگلیسی و فرانسه نقش مهمی دارند و زبان چینی نقش آنچنانی ندارد؟
    ممنون میشم استاد راهنماییم کنین یه مدت یادگیری زبان چینی به انگیزه تجاری و اقتصادی ذهنمو مشغول کرده و از سردرگمی درم بیارین

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام بنظرم انگلیسی کامل بلد باشید کفایت می کند حالا اگر چینی هم بلد باشید می توانید برای چینی ها هم کار کنید ولی کارهای بین المللی تیمی است و همه باید به یک زبان که آن هم انگلیسی است حرف بزنند و الا شما نقش مترجم را پیدا می کنید

  6. آرش
    پاسخ

    سلام آقای دکتر شیروی
    ارشد اقتصاد خواندم، سوالی از شما دارم،
    در چاپ سیزدهم کتاب حقوق تجارت بین الملل، در فصل هشتم صفحه ۲۲۰، در زمینه اصطلاح EXW ، در پاراگراف ابتدای صفحه گفته شده است که وظیفه اخذ مجوز صادرات، انجام تشریفات و پرداخت عوارض و مالیات های صادرات بر عهده خریدار می باشد، بنابراین در این اصطلاح ممکن است که خریدار نتواند مجوزهای صادرات را در کشور مبداء اخذ نماید. اما در پاراگراف دوم صفحه ۲۲۰ این گونه برداشت می شود که مخالف پاراگراف اول صحبت شده است. در پاراگراف دوم و در سطر سوم بیان شده است که مطابق با اصطلاح EXW، فروشنده باید به خریدار کمک کند تا بتواند مجوزهای صادرات را اخذ کند و به این جهت اگر مدارکی برای اخذ مجوز صادرات لازم باشد، فروشنده باید یه هزینه خود این مدارک را آماده و به خریدار تحویل نماید.
    سوال اول اینکه چرا از کلمه باید برای فروشنده استفاده شده است؟ در صورتی که وظیفه اخد مجوز صادرات بر عهده خریدار است.
    سوال دوم اینکه اگر فروشنده باید مدارک لازم را آماده نماید، با اینکه تعهدی در این زمینه ندارد، باید این امر مورد توافق طرفین قرار گیرد؟ و در این صورت این توافق در بخش خصوصی قراردا باید نوشته شود؟

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، فروشنده مدارکی دارد که برای درخواست مجوز صادرات نیاز است و بنابراین باید این مدارک را در اختیار خریدار قرار دهد که خریدار بتواند نسبت به اخذ مجوز صادرات اقدام کند و بین مطالب مغایرتی وجود ندارد. دادن مدارک مثل محل ساخت، یا کاربرد کالا باید توسط فروشنده اعلام شود که این مدارک را در اختیار خریدار قرار می دهد و خریدار نسبت به اخذ مجوز اقدام می کند.

  7. رضا
    پاسخ

    سلام استاد بزرگوار.
    وقت شما بخیر.
    بنده دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق حمل ونقل تجاری دانشگاه علوم قضایی بورسیه قوه قضائیه هستم.
    برای سال بعد قصد ادامه تحصیل در مقطع دکتری دارم اما در انتخاب بین دو رشته حقوق خصوصی و حقوق تجارت بین الملل در مقطع دکتری، مردد هستم.
    اگر امکانش هست لطف بفرمایید و راهنمایی کنید که در کدام یک از این دو رشته در مقطع دکتری درس بخوانم، برای بنده بهتر خواهد بود؟

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام رشته تجارت و سرمایه گذاری خارجی بیشتر به حوزه حمل و نقل مربوط است ولی قبول شدن در ان سخت است

  8. سهیل کاکایی
    پاسخ

    به نام خدا
    عرض سلام و ادب خدمت استاد گرامی

    من فارغ التحصیل رشته حقوق بین الملل از دانشگاه تهران هستم. کارشناسی حقوق را از دانشگاه علامه طباطبایی اخذ کردم. اوایل امسال خدمت سربازیم تمام شد و خدا را شکر بعد از سه ماه جست و جو توانستم در شرکتی صاحب نام که قرادادهای تجاری بین المللی هم دارد مشغول به کار شوم.
    غرضم از مزاحمت این بود که در مدتی که در دانشگاه تهران بودم، سعادت نداشتم از وجود جنابعالی بهره ببرم، ولی این روزها در راه رفت و آمد به محل کار (که مسیری حدودا یکساعته هست) فایل صوتی حقوق قرارداهای شما را استفاده ها میکنم. علاوه بر این، اگر در محل کار فراغتی حاصل شود، به مطالعه کتاب حقوق تجارت بین الملل جنابعالی مشغولم و افسوس میخورم که چرا زودتر با شما آشنا نشده بودم.
    برایتان آرزوی سلامتی و طول عمر دارم و امیدوارم بتوانم به عنوان یک حقوقخوان در حوزه ای که هستم ثمر مثبت داشته باشم.
    با تشکر
    شاگرد شما
    کاکایی

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام حال که وارد این حیطه شدید حتما سایر آثار اینجانب را نیز مطالعه کنید.

  9. فرانک
    پاسخ

    استاد عزیز،بنده سوال دیگری هم دارم ،با توجه به ظرفیت پایین دانشگاه های دولتی تهران در پذیرش ارشد، شما ادامه تحصیل در دانشگاه های ازاد را توصیه میکنید؟
    و اگر لطف کنید بفرمایید برای اپلای، در ایران ارشد چه گرایشی بخونم شانس موفقیت و‌پذیرش بیشتری خواهم داشت
    یک دنیا از شما‌ ممنونم 🙏🏼🙏🏼🙏🏼

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، بله مشکلی ندارد که ارشد را در یک دانشگاه خوب آزاد بخوانید. برای اپلای به نظرم خیلی گرایش ها فرقی ندارد فقط خیلی داخلی نباشد مثل فقه و حقوق اسلامی که ممکن است شانس شما را برای اپلای کم کند

  10. فرانک
    پاسخ

    سلام استاد وقت بخیر
    من همراه همسرم قصد مهاجرت به کانادا رو دارم و امسال ارشد دادم،برای ارشد چه گرایشی شانش بیشتری برای اپلای داره؟
    از نظر شما این الویت بندی مناسبه ؟
    ۱-تجارت بین الملل۲-نفت وگاز ۳شرکت های تجاری و اقتصادی۴حقوق مالکیت فکری۵حقوق بشر۶حقوق محیط زیست
    خواهش میکنم بنده رو از تجربه و راهنماییتون محروم نکنید

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، به نظرم این گرایش ها که شما عنوان کردید همه از جهت اپلای فرقی ندارند.

  11. محمد مختاری
    پاسخ

    سلام استاد وقتتون بخیر
    استاد بعد از مطالعه و تحصیل در حقوق تجارت بین الملل ، راهکار عملی برای اینکه وارد حوزه تجارت بین الملل شیم چی هست و از کجا باید شروع کنیم و با شرکت های صادرکننده و تجار ارتباط بگیریم ؟

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام باید بروید جایی تجربه پیدا کنید. مثلا در یک شرکت که کارهای بین المللی دارد

  12. راوین مطاعی
    پاسخ

    با سلام
    آقای دکتر من ارشد پتروشیمی دارم و لیسانس شیمی محض , ولی به رشته های روابط و حقوق بین الملل علاقه دارم امسال فراگیر پیام نور شرکت کردم و الان دانشجوی ترم اول حقوق بین الملل پیام نور هستم میخواستم ازتون مشورت بگیرم که رشته های پیام نور برای مصاحبه دکترا تا چه حد برای ممتحن های محترم ملاکه ؟؟؟
    یا چیزای دیگه مثل کتاب و یا مقاله رو ملاک قرار میدین ؟

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، خب شما نه لیسانس دارید و پیام نور هم هستید و کلی داوطلب که درو کردن آنها با داس ضعیف امکان ندارد جانم.

  13. سانيا
    پاسخ

    سلام وقتتون بخیر
    دکتر بنده الان ترم ۶ لیسانس حقوق هستم و هدفم از رشتم مهاجرت تحصیلی هست میخواستم ازتون مشورت بگیرم در این راستا که
    ایا بهتره ارشد حقوق تجارت بین الملل رو در ایران بخونم و بعد برای دکتری به اروپا یا امریکا اپلای کنم؟ یا بهتر است از همین ارشد اقدام کنم؟

    و اینکه اگر اپلای در مقطع ارشد بهتر است ایا خوندن دروس کارشناسی ایران از جمله مدنی ها و جزا هاو… لازمه برام؟
    به طور کلی ایا علم به حقوق ایران کمکی میکنه؟ یا بی فایدست؟
    پیشاپیش ممنون بابت پاسخ گویی و سایت مفیدتون

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام اگر بتوانی برای ارشد بروید خب بهتر است ولی معمولا مشکل است و نباید فرصت ادامه تحصیل در ایران را از دست داد. مسلما هر چه دانش شما زیادتر باشد در حقوق ایران، آنجا راحتر هستی و بهتر خواهی پیشرفت کنی. هرگز برای درس نخواندن دنبال دلیلی نگرد.

نظر دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *