بعد از یک روز جلسه خسته کننده و کلی بحث و گفتگو و جدل، سرم کمی درد گرفته بود. نگران بودم که امروز هم دارم دیر به خونه می روم و حتما همسرم شاکی خواهد بود. آخه آن خیلی نگران حالم است و می داند که جلسات طولانی و استرس زا برای سلامتیم خوب نیست. با نقلیه هماهنگ کردند که کسی مرا به منزل برساند. جلو در، یه ماشین سفید خارجی منتظرم بود. به محض این که نزدیک ماشین شدم، راننده ای با پیراهن سفید و شلوار سرمه ای از ماشین پیدا شد و با احترام گفت بفرمایید. سوار شدیم و به سمت منزل راه افتادیم.

توی راه راننده کم کم بحث را باز کرد که شما کجا انگلیسی را یاد گرفته ای. آخه زمانی که می خواستم سوار ماشین بشوم، داشتم با میزبان به انگلیسی صحبت می کردم و راننده نیز شاهد بود. گفتم من تحصیل کرده استرالیا هستم و عمدتا انگلیسی را آنجا یادگرفتم. کلی از استرالیا تعریف کرد. از فیلم هاش، از ورزشکارهاش و از بازی فوتبال ایران و استرالیا در ملبورن … . بعد گفت: «کدام شهر استرالیا بودید؟» به محض این که فهمید آدلاید بوده ام، بلافاصله سریال کارتون مهاجران را مطرح کرد که سالها از تلویزیون در برنامه کودک پخش می شد که داستان دختری است که خانواده اش تصمیم میگیرند از انگلستان به استرالیا سفر کنند و در راه تا استقرار در شهر آدلاید با مشکلات زیادی روبرو می شوند ولی نهایتا با استقرار در مزرعه ای در شهر آدلاید خانواده به آرامش می رسد و آنجا کلی ماجرا داشتند.

بعد از کمی مکث، راننده با لحنی مؤدبانه و در حالی که متوجه بود که نباید خیلی مزاحم مسافر خود بشود به خصوص مزاحم کسی که یک روز جلسه را پشت سر گذاشته و اصلا حال صحبت کردن با کسی را ندارد، قدری به عقب برگشت و گفت: «نظرتون در مورد مهاجرت به خارج چیست؟» قدری با بی حالی و بی میلی گفتم: «شما تصمیم دارید به خارج بروید؟» گفت: «آره خیلی از دوستان و اقوام ما رفته اند و من هم دوست دارم که مهاجرت کنم. کلی از خوبی ها آنجا صحبت کرد و کلی از خاطرات دوستانش که چقدر اول سختشون بوده که به خارج بروند و حالا چقدر خوشحال هستند که آنجا هستند. اما ته دلش انگار قدری نگران بود و ادامه داد: با این وجود، نظر شما چیست؟ قدری فکر کردم و گفتم: «بلاخره آنجا می‌خواهی چه کنی؟» خیلی ها در خارج نتوانسته اند کار مناسبی پیدا کنند و دچار بیماری روانی شده اند. برخی از مهاجرین ایرانی در استرالیا را دیدم که واقعا مشکل داشتند و خل وضع شده بودند. برخی نیز برعکس خیلی موفق شده اند. این بستگی به این دارد که فرد چه هدف و برنامه ایی را دنبال می کند و چه تخصص و دانشی دارد.

خیلی مردم تصورات عجیب و غریبی دارند. همیشه فکر می کنند که مرغ همسایه غاز است و آنجا برایشان فرش قرمز پهن کرده اند و به محض ورود به فرودگاه حوریان بهشتی به آنها خوش آمد می گویند. تنها خوبی ها آن را می بینند و مشکلات و سختی های آن را نمی توانند حتی تصور کنند.

دیگه حالا نزدیک منزل رسیده بودیم و زیاد وقت نبود که بیشتر در مورد مشکلات و مسایل مهاجرت صحبت کنیم. خدا حافظی کردیم و موضوع را به وقت دیگری مکول کردیم. پیاده شدم و زنگ در منزل را زدم و وارد خانه شدم. همانطور که انتظار می رفت همسرم از دستم عصبانی بود که چرا دوباره دیر به خونه رسیدم.

آنقدر دوستش دارم که اصلا فکر نمی کنم که دارد به من اعتراض می کنه و می دانم که همه اش نگران من است. من هم قدری در کار افراط می کنم. کار برای من شکل و شمایل خاصی ندارد. بیشتر مواقع که در خانه هستم یا چیزی می خونم یا چیزی می نویسم. اگر این ها هم کار محسوب بشه تقریبا همیشه یا کار می کنم یا می خورم یا می خوابم.

مدتی است شبها با هم حافظ یا سعدی می خوانیم و در مورد آن بحث می کنیم. خیلی با ارزش است هم باعث می شود که ما به هم نزدیک تر شویم و هم از زیبای ها و لطایف و نکات آموزنده آن بهره مند شویم. امشب شبی بود که گلستان سعدی می خواندیم و اتفاقا به داستان جالبی برخورد کردیم که خیلی با بحث مهاجرت که با راننده داشتم مناسبت داشت.

داستان فرزندی است که با پدر خودش گفتگو و بحث می کند که چون وضع مالیش خوب نیست می خواهد به سرزمین های دیگر برود و در آنجا زندگی راحتی داشته باشد. که پدرش مشکلات سفر را به او گوشزد می کند. اما بشنوید قسمتی از داستان مزبور را از گلستان سعدی، تصحیح محمد علی فروغی:

«مشت زنی را حکایت کنند که از دهرِ مخالف به فغان آمده و حلقِ فراخ از دستِ تنگ به جان رسیده، شکایت پیش پدر برده و اجازت خواست که عزم سفر دارم مگر به قوّت بازو دامن کامی فرا چنگ آرم.

فضل و هنر ضایع است تا ننمایند                           عود بر آتش نهند و مشک بسایند

پدر گفت: ای پسر خیال محال از سر بدر کن و پای قناعت در دامن سلامت کش که بزرگان گفته اند دولت به نکوشیدن است، چاره کم جوشیدن است …..

پسر گفت: ای پدر فواید سفر بسیار است: از نزهت خاطر و جرِّ منافع و دیدن عجایب و شنیدن غرایب و تفرج بلدان و مجاورت خلاّن و تحصیل جاه و ادب و مزید مال و مکتسب و معرفت یاران و تجربت روزگاران، چنان که سالکان طریقت گفته‌اند:

تا به دکان و خانه در گروى                                 هرگز اى خام! آدمی نشوى

برو اندر جهان تفرّج کن                                                  پیش از آن روز کز جهان بروی

پدر گفت: ای پسر، منافع سفر چنین که گفتی بی شمار است و لیکن مسلم پنج طایفه راست:

نخست، بازرگانی که با وجود نعمت و مکنت غلامان و کنیزان دارد دلاویز و شاگردان چابک. هر روزی به شهری و هر شب به مقامی و هر دم به تفرج گاهی از نعیم دنیا متمتع.

منعم به کوه و دشت و بیابان غریب نیست               هر جا که رفت خیمه زد و خوابگاه ساخت

آن را که بر مراد جهان نیست دسترس                    در زاد و بوم خویش غریب است و ناشناخت

دومی، عالمی که به منطق شیرین و قوت فصاحت و مایه بلاغت هر جا که رود به خدمت او اقدام نمایند و اکرام کنند.

وجود مردم دانا مثال زر طلی است                                     که هر کجا برود قدر و قیمتش دانند

بزرگ زاده نادان به شهر وا ماند                                      که در دیار غریبش به هیچ نستانند

سیم، خوب رویی که درون صاحبدلان به مخالطت او میل کند، که بزرگان گفته‌اند: اندکی جمال به از بسیاری مال و گویند: روی زیبا مرهم دلهای خسته است و کلید درهای بسته، لاجرم صحبت او را همه جای غنیمت شناسند و خدمتش منت دانند.

شاهد آن جا که رود حرمت عزّت بیند                      ور برانند به قهرش پدر و مادر و خویش

پر طاووس در اوراق مصاحف دیدم                       گفتم این منزلت از قدر تو می بینم بیش

گفت خاموش که هر کس که جمالی دارد                  هر کجا پای نهد دست ندارندش پیش

چون در پسر موافقی و دلبری بود                         اندیشه نیست گر پدر از وی بری بود

او گوهرست گو صدفش در جهان مباش                 دُرّ یتیم را همه کس مشتری بود

چهارم، خوش آوازى که به حنجره داوودی آب از جریان و مرغ از طیران باز دارد. پس به وسیلت این فضیلت، دل مشتاقان صید کند و ارباب معنی به منادمت او رغبت نمایند و به انواع خدمت کنند.

سمعی اِلی حُسن الاغانی                                     مَنْ ذا الّذی جَسّ المثانی

چه خوش باشد آهنگ نرم حزین                         به گوش حریفان مست صبوح

به از روى زیباست آواز خوش                           که آن حظ نفس است و این قوت روح

[پنجم،] یا کمینه پیشه وری که به سعی بازو کفافی حاصل کند تا آبروی از بهر نان ریخته نگردد چنان که خردمندان گفته‌اند:

گر به غریبى رود از شهر خویش                     سختى و محنت نبرد پنبه دوز

ور به خرابی فتد از مملکت                             گرسنه خفتد ملک نیم روز

چنین صفتها که بیان کردم ای فرزند در سفر موجب جمعیت خاطر است و داعیه طیب عیش و آن که ازین جمله بی بهره است به خیال باطل در جهان برود و دیگر کسش نام و نشان نشنود.

هر آن که گردش گیتی به کین او برخاست                        به غیر مصلحتش رهبری کند ایام

کبوتری که دگر آشیان نخواهد دید                                  قضا همی‌بردش تا به سوی دانه دام»

به اینجا که رسیدیم، یادم آمد از کسانی که در غربت در کشورهای دیگر چه بدبختی هایی تحمل می کنند و چه آرزوهایی آز آنها که بر باد رفته است. به هر حال شرط عقل است که  بی گذار به آب نزد، بی برنامه و بی هدف حرکت نکرد که همه جا آسمان یه جوره. تنبلی را باید از خود دور کرد و تلاش و پشتکار را پشتوانه خود قرارداد.