پروژه‏ های ساخت،‌ بهره‏ برداری و انتقال

دکتر عبدالحسین شیروی  استاد دانشگاه تهران

در حالی که سرمایه گذاری هنگفت در طرح های زیربنایی یک نیاز مبرم برای کشورهای در حال توسه است، دولتها قادر نیستند سرمایه لازم برای تأمین مالی این پروژه ها را تأمین کنند. یکی از ایده های نو در حل این معضل استفاد از قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال (BOT) یا بی او تی است. این روش به بخش خصوصی امکان می دهد تا در پروژه های زیر بنایی و عمومی مشارکت کند، بدون این که برای همیشه مالک طرح های زیر بنایی شود. اخیرا استفاده از قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال جهت خصوصی سازی، جذب سرمایه های خارجی ، دسترسی به تکنولوژی پیشرفته و مهارتهای فنی و بهره برداری از مدیریت کار آمد، مورد توجه دولت ایران نیز قرار گرفته است. این مقاله کوشش دارد که اولا مکانیزم این قراردادها را که به قراردادهای بی او تی معروف هستند، مورد بررسی قرار دهد. ثانیا، مکانیزم بی او تی را از مکانیزمهای مشابه تمییز دهد و مشخصه های آن را بیان نماید.

کلید واژه: قراردادهای بین المللی، قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال، قراردادهای بی او تی، قراردادهای تأمین مالی، قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری، طرح های بی او تی، پروژه های بی او تی

متن کامل مقاله  pdf1

  1. علیرضا
    پاسخ

    با عرض سلام
    جناب شیروی در قرارداد هایی که بصورت boltهستند دو نوع اجاره داریم اجاره دوره بهره برداری و اجاره به شرط تملیک .
    ایا این دو نوع قرارداد هردوboltهستند؟

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام اجاره فقط برای دوره بهره برداری است.

  2. فرشته رسولی
    پاسخ

    باسلام خدمت جنابعالی. موضوع پایان نامه بنده ماهیت حقوقی قراردادهای /بی.او.او/boo است.ممنون میشم اگر در معرفی منابع این موضوع اینجانب رو راهنمایی بفرمایید.

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام به کتاب جدید قراردادهای بی او تی که نشر میزان چاپ کرده است مراجعه کنید.

  3. ژیلا
    پاسخ

    سلام و عرض ادب … آقای دکتر من دنبال نمونه قراردادهای بین المللی جهت همکاری شرکتهای داخلی با شرکتهای خارجی هستم لطفا اگر سایت یا کتابی میشناسید ممنون میشم راهنمایی کنید .
    با تشکر

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، برای دسترسی به قراردادهای بی او تی می توانید به کتاب «قراردادهای بی او تی” اینجانب مراجعه کنید.

  4. منصوره
    پاسخ

    باسلام و عرض ادب خدمت دکتر شیروی .موضوع پایان نامم در خصوص مشارکت عمومی_خصوصی می باشد. برای نگارش فصل اول در ارتباط با مبانی مالکیت در این قراردادها باتوجه به سرچ فراوان مقاله های انگلیسی وفارسی هیچ منبعی یافت نکردم لطفا اگر برایتان مقدوره بنده را در این زمینه راهنمایی بفرمایید.ممنون

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، شاید کتاب بی او تی که جدیدا نوشته ام و زیر چاپ است کمک کند. انتشارات میزان ماه آتی چاپ می کند.

  5. معصومه بیگدلی
    پاسخ

    با عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما استاد محترم
    اینجانب دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی در دانشگاه اصفهان می باشم.موضوع پایان نامه ام تحلیل مشروعیت منابع تامین مالی خارجی می باشد.
    اگر لطف کنید کتاب یا مقالاتی برای بنده معرفی کنید که این منابع را به طور کامل و دقیق بشناسم ممنون میشم.باتشکر

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام در این زمینه تحقیقات زیادی انجام شده است که می توانید به مقالات منتشر شده در مجله اقتصاد اسلامی یا حقوق اسلامی مراجعه کنید.

  6. احمد شوندي
    پاسخ

    جناب آقای دکتر شیروی استاد ارجمند
    سازمان مدیریت و برنامه ریزی در زمینه بی او تی بخشنامه ای به شماره ۱۰۰۰۸۳ و تاریخ ۲۴ دیماه ۱۳۸۷ دارد که در آن موافقتنامه ای همسان آمده که متاسفانه دارای تناقضات فراوانی است و به نظر اینجانب غیر قابل استفاده برای پرویه های سرمایه گذاری به شکل صدرالاشاره.
    اگر شما اطلاعی در زمینه اینکه نمونه مناسبی (به زبان فارسی) را کجا می توان یافت یا اینکه ممکن است حضرتعالی نمونه قابل تاییدی را در اختیار داشته باشید، در صورتیکه با بنده به اشتراک بگذارید ممنون می شوم.
    سپاس

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام بله در آن بخشنامه از کتاب بی او تی اینجانب استفاده شده است ولی هیچ جا اذعان نشده است. یک نمونه قرارداد در کتاب مزبور در بخش پیوستها آمده است که می توانید مراجعه کنید.

  7. صدیقه زارعی
    پاسخ

    با سلام ، ایا در صورتی که جهت انجام خدماتی نیاز باشد که سرمایه گذار تجهیزات لازم را تامین نماید و لیکن هیچ گونه ساخت و سازی اتفاق نیفتد و از تجهیزات بهره برداری نماید و مالک نهایی تجهیزات هم باشد استفاده از boo مناسب است .
    بنده کارشناس سرمایه گذاری یکی از شرکت های وابسته یه سازمان منطقه ازاد کیش هستم و وبلاگ شما کمک شایان توجهی را به من کرده .

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام بنظرم بی او او برای این مورد که مستلزم ساخت و بهره برداری نیست، مناسب نباشد.

  8. لاله
    پاسخ

    جناب دکتر در خصوص قراردادهای بهره برداری و تعمیر و نگهداری چه کتابها و مقالاتی هست؟
    اگر بنده قصد تهیه تحقیقی با این عنوان داشته باشم چه منابعی را پیشنهاد می کنید؟
    باتشکر

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام منبع خاصی در این زمینه سراغ ندارم. می توانید از یک نمونه قرارداد بهره برداری الهام بگیرید.

  9. علی بداغی
    پاسخ

    جناب استاد سلام ضمن تشکر وقدردانی از مقاله جامع وکامل تان از تعاریف و مفاهیم انواع قراردادهای B O T ..با شکلهای مختلف ، به دلیل اینکه اینجانب در نوعی از قردادهای B O L T و
    B L Tدر مقیاس های کوچک با شهرداری ها در گیر می باشم . درصورت امکان لطف فرموده کتاب ویا مقاله ویا نمونه اجرایی از این نوع قراردادها معرفی فرمایید. باتشکر فراوان بداغی

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام متاسفانه کتاب یا جزوه خاصی برای معرفی به جنابعالی در اختیار ندارم.

  10. منیژه بنی علی
    پاسخ

    سلام دکتر
    از شرکت متن که با مدیریت ضعیف مالی به شرکت فلات قاره هجرت کردم با وجود اتمام خدمتم در شرکت نفت در حال تحقیق در مذاکرات روش فوق بودم که مقاله شما را دیدم بسیار استفاده کردم خصوصا” در قسمت نمونه ها اما سئوال دارم در فعالیتهای مراکز خدماتی همانند تعمیرات پمپ می توان از این روش استفاده کرد با توجه به اینکه شرکت پروژه پس انتقال باید تامین قطعات کند وگرنه مفهومی برای خدمات آتی وجود ندارد

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، نه این قراردادها برای تعمیرات یا ارائه صرف خدمات مناسب نیست.

  11. احسان
    پاسخ

    این مقاله بسیار جالب و مفید بود. استفاده از روش های مشارکت دولتی- خصوصی در بخش سلامت از دو دهه پیش آغاز شده است و اخیراً در پروژه های بیمارستانی در ایران نیز از روش بی او تی استفاده می شود. بیمارستان محب اولین نمونه از این روش است. یک سوال از جنابعالی داشتم که ممنون می شوم پاسخ دهید: تفاوت بین Concession و Lease چیست؟ آیا هر دو نوعی قرارداد اجاره هستند؟ با تشکر

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      این کلمات با هم فرق دارد. concession به معنای امتیاز است در صورتی که lease به معنای اجاره است. برخی از مواقع امتیاز به صورت اجاره انجام می شود. معمولا امتیاز وقتی مطرح می شود که دولت به کسی اجازه بهره برداری را می دهد.

  12. تهمينه رحماني
    پاسخ

    در دهه گذشته ، گرایشی در جهان پدیدار شد که به صورت گسترده ، توسط بانک جهانی حمایت شد و هدف آن کاهش مسئولیت دولت در انجام فعالیتهای مختلف اقتصادی و افزایش مشارکت بخش خصوصی در این فعالیتها بود . مشارکت عمومی- خصوصی از طریق سرمایه گذاری مشترک میان بخش عمومی و بخش خصوصی ، امکان تامین منابع مالی بیشتری را فراهم نموده و راندمان اقتصادی پروژه ها را افزایش میدهد. با عنایت به اینکه قرارداد مشارکت عمومی – خصوصی با رویکرد بی او تی، توسط سازمان برنامه و بودجه برای نیل به اهداف فوق، تهیه و تنظیم گردیده است، به نظر شما استاد گرامی جناب آقای دکتر شیروی که دارای آثار ارزنده ای در زمینه قراردادهای بین المللی بوده اید و هستید، قرارداد مشارکت عمومی – خصوصی با رویکرد بی او تی که براساس قانون حمایت و تشویق از سرمایه های خارجی تنظیم گردیده و این قانون بیشتر در صدد تامین و تضمین منافع حاکمیتی و ملی است، چه نوع قراردادی تلقی می گردد آیا یک قرارداد اداری با حاکمیت حقوق عمومی است یا یک قرارداد حقوق خصوصی با حاکمیت حقوق خصوصی؟
    طبق تعریف کمیسیون اروپا، اصطلاح مشارکت عمومی- خصوصی ، به شکلهای مختلف همکاری بین مراجع دولتی و دنیای تجارت اطلاق میشود که هدف از آن تامین بودجه ، ساخت ، نوسازی ، مدیریت و نگهداری زیرساختها و تهیه خدمات است . این کمیسیون می افزاید ، اصول متعارف مشارکت های عمومی- خصوصی ، عبارتند از طول زمان قرارداد ، روش سرمایه گذاری ، نقش مهم برنامه های اقتصادی و مدیریت ریسک.

    • دکتر شیروی
      پاسخ

      سلام، این موضوع اختلافی است. از این جهت که یک طرف این نوع قراردادها دولت است و دولت مجوز فعالیت صادر می کند و قرارداد منعقد می شود، این در حیطه قراردادهای دولتی قرار میگیرد ولی قراردادهای دولتی در ایران تابع مقررات خاصی نیست که بعضا در برخی از کتب تحت عنوان قراردادهای اداری از آن یاد می شود. واگذاری اقراردادهای دولتی تابع تشریفات خاصی است ولی بعد از انعقاد از اصل آزادی قراردادی پیروی می کند و تابع شرایط مقرر در آن است و دولت نمی تواند به استناد اداری بودن آن را تعدیل و یا فسخ نماید.

پاسخ دادن به دکتر شیروی لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *