دوستان عیب من بی‌دل حیران مکنید
گوهری دارم و صاحب نظری می‌جویم
(حافظ)
شروع سال ۲۰۲۱ میلادی همراه شد با نافذ شدن قانون جامعی در چین که از ماه‌ها قبل مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته بود. رسانه‌های چین از یک واقعه مهم حقوقی صحبت می‌کردند که نقطه عطفی در نظام قانون‌گذاری چین به شمار می‌آمد.
تصویب قانون مدنی جامعی در چین خبر جذابی بود. سال‌ها انس با قانون مدنی و علاقه به مطالعات تطبیقی مرا بر آن داشت که بدانم در کشوری با نظام سوسیالیستی و اقتصادی پیشرو که داعیه صعود به جایگاه نخست اقتصاد جهانی را دارد، چگونه قانونی در حوزه حقوق مدنی تصویب کرده است. در وب‌سایت رسمی شورای دولتی جمهوری خلق چین ترجمه‌ای از آن قانون به انگلیسی در دسترس عموم بود.
مطالعه قانون مدنی چین را شروع کردم. جذابیت مطالب بیش از انتظار بود. قانون را جامع، منسجم و به‌روز دیدم که بر پایه دانش بشری بنا شده است. بیشتر احکام آن را خردپذیر، مستحکم و جهان‌شمول یافتم. بر این باور شدم که این قانون همراه با نفوذ اقتصادی چین به کشورهای دیگر رخنه خواهد کرد و بر حقوق مدنی کشورهای زیادی تأثیر خواهد گذاشت.
بر آن شدم که این قانون را به فارسی برگردانم و استفاده از آن را برای فارسی زبانان فراهم کنم بلکه این امر به توسعه حقوق مدنی، گسترش مطالعات تطبیقی و اصلاح قانون مدنی کشورم کمک کند. سختی ترجمه را چشیدم ولی جذابیت مباحث انگیزه می‌داد که کار به خوبی به سرانجام رسد. در برگرداندن مطالب به فارسی تلاش و جدیت فراوان کردم که مناسب‌ترین و نزدیک‌ترین اصطلاحات، عبارات و جملات را انتخاب کنم که هم رعایت امانت شود و هم برای حقوق‌خوانان فارسی‌زبان قابل فهم باشد.
به رغم تلاش فراوان برای ارائه ترجمه‌ای روان، سختی فهم متن قانونی با ترجمه آن از بین نمی‌رود. فهم متون قانونی حتی برای کسانی که به زبان متن صحبت می‌کنند نیاز به شرح و تفسیر دارد. این امکان وجود نداشت که بر کل قانون پانوشت بنویسم و آن را شرح کنم ولی مطالبی که نیاز به توضیح ضروری داشت، شرحی اضافه کردم تا به فهم بهتر آن کمک کند. بسیاری از واژگان خاص که در این قانون بکار رفته در خود قانون شرح داده شده است. به این منظور، فهرست موضوعی را با دقت و ظرافت تهیه کردم که بتوان مطالب مرتبط را به راحتی پیدا کرد و با مطالعه آن مطالب تصویر روشن‌تری از آن عبارات به دست آورد. علاوه بر آن، در دیباچه، قانون مدنی چین را مرور کردم و نکات مهمی از آن را به تصویر کشیدم.
مطالعه این «مجموعه قانون» می‌تواند دانش حقوقی را در کشور افزایش دهد و به فهم بهتر مسائل حقوق مدنی کمک نماید. بسیاری از مسائل حقوقی که در حوزه حقوق مدنی در دادگاه‌های ایران مطرح می‌شود و حکم روشنی برای آنها نیست، در این قانون تعیین تکلیف شده است و از این جهت مطالعه این مجموعه قانون می‌تواند کیفیت قضاوت و دفاع از پرونده های حقوقی را ارتقا دهد. این مجموعه همچنین می‌تواند برای اصلاح قوانین و مقررات حقوق مدنی مورد مراجعه قانون‌گذاران قرار گیرد. از آنجا که مباحث حقوق مدنی سابقه طولانی در مطالعات اسلامی و فقهی دارد، دین‌پژوهان نیز می‌توانند در مطالعات تطبیقی از این مجموعه قانون بهره‌مند شوند.
«قانون مدنی چین» متشکل از ۱۲۶۰ ماده و در هفت کتاب تنظیم شده است. در کتاب اول قواعد کلی حقوق مدنی مقرر و قواعد اختصاصی هر بخش از مسائل حقوق مدنی به کتاب‌ها بعدی موکول شده است. در کتاب دوم رابطه اشخاص با اموال بیان شده و حقوق مالکانه و سایر حقوق عینی مقرر گردیده است. کتاب سوم که مفصل‌ترین بخش قانون مدنی است مربوط به حقوق قراردادها است که خود شامل قواعد عمومی قراردادها و قواعد اختصاصی نوزده عنوان عقد معین است. کتاب چهارم مربوط به حقوق شخصیت است که قبلاً در چین سابقه نداشته و جدیداً به مباحث حقوق مدنی اضافه شده است. کتاب پنجم به ازدواج و خانواده اختصاص دارد و شامل احکام طلاق و فرزندخواندگی نیز می‌شود. کتاب ششم متضمن وصیت و ارث است. کتاب هفتم در مورد احکام مسئولیت مدنی و جبران خسارات ناشی از فعل زیان‌بار است.
به غیر از مواد ۱ تا ۱۲۶۰ که ترجمه است، سایر مطالب کتاب، شامل فهرست مطالب، مروری بر قانون مدنی چین، پانوشت‌ها و فهرست موضوعی، توسط مترجم، تحقیق، تألیف و استخراج شده است.
این اثر را به کلیه کسانی تقدیم می‌کنم که حدود صد سال پیش اولین قانون مدنی ایران را تدوین کردند و به کسانی که برای به‌روزرسانی، به‌سازی و افراشتگی آن تلاش می‌کنند و خود را در گذشته محبوس نمی‌بینند.
برای سفارش کتاب مراجعه شود به سایت ناشر: انتشارات شهردانش
فهرست مطالب
پیشگفتار
مروری بر قانون مدنی چین
انسجام و جامعیت قانون مدنی
اصول حاکم بر روابط مدنی
اشخاص مدنی
حقوق قراردادها و حقوق تعهدات
قراردادهای مدنی تجاری
قراردادهای مستمر
دین و طلب تضامنی
حق جانشینی متعهدله
وجه‌التزام
بیعانه
تعهدات پولی
اختفا زیر نقاب شخص حقوقی
حق وثیقه بر مال
حقوق شخصیت
اموال و دیون زناشویی
احسان
مسئولیت ناشی از فعالیت‌های ورزشی
خوداقدامی
کتاب اول: احکام کلی
فصل یک: قواعد عمومی
فصل دو: اشخاص حقیقی
جزء ۱: اهلیت تمتع و اهلیت استیفا
جزء ۲: سرپرستی
جزء ۳: غایب مفقودالاثر و موت فرضی
جزء ۴: مشاغل صنعتی، تجاری و کشاورزی خانگی
فصل سه: اشخاص حقوقی
جزء ۱: قواعد کلی
جزء ۲: اشخاص حقوقی انتفاعی
جزء ۳: اشخاص حقوقی غیرانتفاعی
جزء ۴: اشخاص حقوقی خاص
فصل چهار: واحدهای غیرمتشکل
فصل پنج: حقوق مدنی ۶
فصل شش: اَعمال حقوقی مدنی
جزء ۱: قواعد عمومی
جزء ۲: اظهار اراده و بیان قصد
جزء ۳: آثار اَعمال حقوقی مدنی
جزء ۴: اَعمال حقوقی معلق به شرط یا زمان
فصل هفت: نمایندگی
جزء ۱: قواعد عمومی
جزء ۲: نمایندگی قراردادی
جزء ۳: خاتمه نمایندگی
فصل هشت: مسئولیت مدنی
فصل نه: مرور زمان
فصل ده: حساب مواعد
کتاب دوم: حقوق عینی
بخش اول: مقررات عمومی
فصل یک: قواعد عمومی
فصل دو: ایجاد، اصلاح، انتقال و زوال حق عینی
جزء ۱: ثبت اموال غیرمنقول
جزء ۲: تسلیم اموال منقول
جزء ۳: سایر قواعد
فصل سه: حمایت از حقوق عینی
بخش دوم: مالکیت
فصل چهار: قواعد عمومی
فصل پنج: مالکیت دولتی، اشتراکی و خصوصی
فصل شش: مالکیت واحدهای ساختمانی
فصل هفت: احکام املاک مجاور
فصل هشت: اشتراک در مالکیت
فصل نه: احکام مخصوصه تحصیل مالکیت
بخش سوم: حق انتفاع
فصل ده: قواعد عمومی
فصل یازده: بهره‌برداری اراضی به موجب قرارداد
فصل دوازده: حق استفاده از زمین برای ساخت‌وساز
فصل سیزده: حق استفاده زمین برای سکونت
فصل چهارده: حق سکنی
فصل پانزده: حق ارتفاق
بخش چهارم: حق وثیقه
فصل شانزده: قواعد عمومی
فصل هفده: رهن
جزء ۱: قواعد عمومی
جزء ۲: رهن شناور
فصل هجده: گرو
جزء ۱- گروگذاری اموال منقول
جزء ۲- وثیقه‌گذاشتن حق
فصل نوزده: حق حبس
بخش پنجم: تصرف
فصل بیست: تصرف
کتاب سوم: قراردادها
بخش اول: مقررات عمومی
فصل یک: قواعد عمومی
فصل دو: انعقاد قرارداد
فصل سه: آثار قرارداد
فصل چهار: اجرای قرارداد
فصل پنج: صیانت از قراردادها
فصل شش: اصلاح و انتقال قراردادها
فصل هفت: خاتمه حقوق و تعهدات قراردادی
فصل هشت: مسئولیت نقض قرارداد
بخش دوم: عقود معین
فصل نه: عقد بیع
فصل ده: قراردادهای تأمین و مصرف برق، آب، گاز و گرما
فصل یازده: عقد هبه
فصل دوازده: قرارداد وام
فصل سیزده: عقد ضمان
جزء ۱: قواعد عمومی
جزء ۲: مسئولیت ناشی از ضمان
فصل چهارده: عقد اجاره
فصل پانزده: قرارداد لیزینگ
فصل شانزده: قرارداد فاکتورینگ (عاملیت)
فصل هفده: قرارداد پیمانکاری
فصل هجده: قرارداد ساخت پروژه
فصل نوزده: قرارداد حمل‌ونقل
جزء ۱: قواعد عمومی
جزء ۲: قرارداد حمل مسافر
جزء ۳: قرارداد حمل بار
جزء ۴: قرارداد حمل چندوجهی
فصل بیست: قرارداد فناوری
جزء ۱: قواعد عمومی
جزء ۲: قراردادهای توسعه فناوری
جزء ۳: قرارداد انتقال فناوری و قرارداد لیسانس فناوری
جزء ۴: قراردادهای مشاوره فناوری و قراردادهای خدمات فناوری
فصل بیست و یک: عقد ودیعه
فصل بیست و دو: قرارداد انبارداری
فصل بیست و سه: عقد وکالت
فصل بیست و چهار: قرارداد خدمات املاک
فصل بیست و پنج: قرارداد حق‌العمل‌کاری
فصل بیست و شش: قرارداد دلالی
فصل بیست و هفت: قرارداد مشارکت مدنی
بخش سوم: شبه قرارداد
فصل بیست و هشت: اداره فضولی امور غیر
فصل بیست و نه: داراشدن ناعادلانه
کتاب چهارم: حقوق شخصیت
فصل یک: مقررات عمومی
فصل دو: حق زندگی، تمامیت جسمانی و سلامتی
فصل سه: حق نام و نام تجاری
فصل چهار: حق تصویر
فصل پنج: حق شهرت و حق شرافت
فصل شش: حق حریم خصوصی و اطلاعات شخصی
کتاب پنجم: ازدواج و خانواده
فصل یک: مقررات عمومی
فصل دو: انعقاد عقد ازدواج
فصل سه: روابط خانوادگی
جزء ۱: روابط زناشویی
جزء ۲: رابطه میان والدین و فرزندان و رابطه میان سایر خویشاوندان نزدیک
فصل چهار: طلاق
فصل پنج: فرزندخواندگی
جزء ۱: برقراری فرزندخواندگی
جزء ۲: آثار فرزندخواندگی
جزء ۳: فسخ فرزندخواندگی
کتاب ششم: ارث
فصل یک: مقررات عمومی
فصل دو: ارث بدون وصیت
فصل سه: ارث با وصیت و وصیت اهدایی
فصل چهار: تعیین تکلیف ترکه
کتاب هفتم: مسئولیت مدنی (شبه جرم)
فصل یک: مقررات عمومی
فصل دو: جبران خسارت
فصل سه: احکام فرض مسئولیت
فصل چهار: مسئولیت عیب کالا
فصل پنج: مسئولیت تصادفات رانندگی
فصل شش: مسئولیت تخلفات پزشکی
فصل هفت: مسئولیت آلودگی محیط زیست
فصل هشت: مسئولیت فعالیت‌های پرخطر
فصل نه: مسئولیت حیوانات خانگی
فصل ده: مسئولیت بناها و اشیا
مقررات تکمیلی
فهرست موضوعی
سید محمد مهدی میرطاهر
دی ۸, ۱۴۰۰
سلام بر استاد عزیز و گرانقدر
بی نهایت از زحمات تان به علم حقوق سپاسگزاریم.
کتاب های تان بی نهایت غنی و روان است .
از خداوند متعال توفیق و سلامتی روزافزونتان را خواستارم.
محمد
آذر ۱۸, ۱۴۰۰
سلام استاد .
کتاب قانون مدنی چین از کدام انتشارات است. در بازار پیدا نکردم. لطفا رانمایی بفرمایید
دکتر شیروی
آذر ۱۸, ۱۴۰۰
سلام
انتشارات شهر دانش
رامین حبیبی
آذر ۱۷, ۱۴۰۰
مبارک باشه استاد گرامی
بنده از دانشگاه رازی دنبال کننده شما هستم و درحال خواندن دومین اثر شما؛ حقوق قراردادها هستم.
بسیار شمارا دوست می‌دارم،
شاد و پیروز باشید.
ن.حسنی
آذر ۱۷, ۱۴۰۰
سلام وقت بخیر,خسته نباشید استاد انشالله استفاده خواهیم کرد.